Stil de tijd is een bundel van essays over de tijd. De grote vraag die in het boek speelt is: wat is de tijd? Is de tijd de tijd die aan wordt gegeven op onze klok, of is er ook nog een 'andere tijd'?
In het boek worden de gedachten van verschillende filosofen, kunstenaars en schrijvers wat betreft de tijd weergegeven. Er wordt vaak gerefereerd naar de filosofie van Bergson, maar ook vele andere gedachten komen aan bod, zoals die van Griekse filosofen die denken dat dromen voorspellingen van de toekomst zijn en Bloom's 'tijd als hoop', een gedachte waarin hoop de grondslag is voor levensdrang. Tevens zitten er in het boek een soort 'dagboekberichten' die de schrijfster heeft geschreven toen zij in Griekenland en Italië opzoek ging naar het antwoord op de hoofdvraag van haar boek. De conclusie van de essaybundel is dat men onlosmakelijk verbonden is met de ervaring van de 'andere tijd'. Deze tijd is zo belangrijk, omdat het onze creativiteit en ons vermogen tot vernieuwing in zich draagt. Belangrijk hierbij is dat we niet teveel zouden moeten letten op de tijd die de klok aan geeft, maar ons laten meevoeren door de 'andere tijd', die alleen door ons zelf te voelen is.
Eigen mening:
'Stil de tijd' sprak mij zeer aan door de verschillende perspectieven op de tijd. Ik vond het leuk om zelf over het onderwerp na te gaan denken, maar vond het soms wel moeilijk om alle informatie die je via dit boek binnen krijgt in me op te nemen. Ik had het gevoel dat je om dit boek goed te begrijpen en alle meningen en ideeën van elkaar te onderscheiden, ik het boek soms even moest weg leggen. Soms vond ik ook dat er iets te lang op de achtergrondinformatie van bepaalde schrijver, kunstenaar of filosoof werd doorgeborduurd in plaats van op zijn of haar theorie over de tijd te focussen.
Ik vond de dagboekberichten in het boek een erg leuke aanvulling, omdat dit aangaf hoe de schrijfster haar onderzoek heeft aangepakt en hoe zij de tijd zelf ervaart. Een leuk voorbeeld hiervan is dat zij tijdens haar reis naar Griekenland een paar dagen lang ziek in bed heeft gelegen en hierdoor de tijd op een andere manier ervoer.
Al met al vond ik het vooral een interessant boek om te lezen en een leuke afwisseling op de fictie verhalen in mijn boekenlijst.
Achtergrond informatie over de schrijfster:
Joke J. Hermsen is schrijfster en filosofe. Ze geeft lezingen en workshops over filosofische en maatschappelijke kwesties. Ze is geboren op 29 juli 1961 geboren in Middenmeer.Na haar studies letterkunde en filosofie was zij als docent en onderzoeker verbonden aan de Letterenfaculteit en de Faculteit Wijsbegeerte van de Universiteit van Amsterdam, Utrecht en Tilburg.
In 1998 debuteerde zij bij de Arbeiderspers met de roman Het dameoffer, enkele jaren later gevolgd door de historische roman Tweeduister, over de Bloomsbury schrijvers T.S Eliot en Virginia Woolf. In 2009 verscheen Stil de tijd. Naast haar schrijverschap is Hermsen mentor voor jonge kunstenaars bij Kunstenaars & Co en bestuurslid van de Internationale Vereniging van Vrouwelijke Filosofen (IAPH)
Opvallende zaken:
Het eerste dat mij op is gevallen aan 'Stil de tijd' is dat de verschillende filosofen die in het boek aan bod eigenlijk allemaal soort gelijke ideeën hebben, maar dit anders verwoorden. Goed is dit te zien bij het benoemen van de 'andere ik'. Zo noemt Bergson dit 'je diepere zelf' en Weil 'de onpersoonlijke zelf'.
Het tweede dat mij is opgevallen is, zoals ik hierboven al heb genoemd, dat de schrijfster de tijd anders beleefde toen zij een paar dagen lang ziek in bed had gelegen. Ik zag dit als een bewijs dat iedereen de 'andere' tijd ervaart. Als je ziek bent, lijkt de tijd langzamer te gaan, maar de kloktijd blijft hetzelfde.
Het derde dat mij is opgevallen aan 'Stil de tijd' is dat de kunstwerken die in het boek worden beschreven, net zo goed de tijd kunnen weergeven als de in boeken opgeschreven ideeën van filosofen. Ik had er nooit zo bij stil gestaan dat je het verstrijken van de tijd ook kunt weergeven in schilderijen en door -zoals in het boek genoemd wordt- de ogen van de persoon het zelfde te laten, maar het uiterlijk te laten verouderen, de 'andere tijd' kunt weergeven.
